Działania terapeutyczne
Postępowanie lecznicze jest ściśle związane z czynnikami ryzyka i konsekwencjami upadków. W zapewnieniu jakości i efektywności opieki nad osobami w starszym wieku należy działać zgodnie ze standardami strukturalno-organizacyjnymi oraz programami dla poprawy skuteczności efektów leczenia. Poszczególne procedury diagnostyczno-terapeutyczne mogą być realizowane w domu pacjenta lub w warunkach instytucjonalnych w zależności od sytuacji chorego:
- Historia upadków; czas, objawy i okoliczności powstania upadków.
- Czynniki ryzyka, predyspozycje.
- Czynniki środowiskowe.
- Badanie fizykalne; ciśnienie, tętno, oddech.
- Ocena ostrości wzroku, słuchu.
- Badanie neurologiczne, ocena świadomości.
- Ocena nastroju, zachowania, (depresja, lęki).
- Ocena mięśni, zakres ruchów.
- Ocena mobilności wg ADL.
- Stan równowagi i chodu, (wg Tinetti - test).
- Rozpoznanie środowiska.
- Stan po upadku z politraumatycznym zespołem bólowym.
Działania opiekuńcze.
Opieka nad pacjentami dotyczy osób zagrożonych upadkami oraz osób po przebyciu upadków, obciążonych wysokim ryzykiem pojawiania się upadków i powikłań poupadkowych. Sytuacja ta wymaga indywidualnego programu opieki prewencji upadków w odniesieniu do pacjentów geriatrycznych. Działania te dotyczą zmniejszenia ryzyka upadków i ich następstw:
- Zapewnienie optymalnych warunków bezpieczeństwa pacjentom geriatrycznym narażonym na upadki;
- Zabezpieczenie chorych przed urazami mechanicznymi; złamania kości przedramienia, udowej, włączenie programu przeciwdziałania osteopenii i osteoporozy, poprawa siły mięśniowej.
- Pomoc w korekcji zaburzeń wzroku; wykrywani wad, (okulary).
- Zapobieganie hypotonii ortostatycznej (dysfunkcjonalność układu autonomicznego), pomoc w stopniowym pionizowaniu chorób, monitorowanie czynności układu krążenia, obserwacja chorych, stosowanie specjalnych pończoch lub elastycznych rajstop uciskowych.
- Zapewnienie bezpieczeństwa wykonywania codziennych czynności życiowych (higiena, ubieranie się, korzystanie z toalety).
- Ocena mobilności chorych; zapewnienie bezpieczeństwa w czasie przemieszczania się, zapobieganie zaburzeniom równowagi i chodu; sprzęt asekuracyjny (laski, kule, balkonik), obuwie ortopedyczne, nauka korzystania ze sprzętu.
- Pomoc w pokonywaniu barier architektonicznych (progi, krawężniki, schody), poprawa koordynacji nerwowo-wzrokowej.
- Pomoc w ograniczeniu stosunków zmniejszonej aktywności; udział w usprawnianiu pacjentów niedołężnych, poprawa siły mięśniowej, zapobieganie zanikom mięśniowym, przykurczom, zakrzepicom żylnym, pomoc w przywracaniu sprawności i samodzielności.
- Bezpieczeństwo w środowisku domowym pacjenta; zwrócenie uwagi na podłogi, unikanie dywanów, ruchomych chodników, zbyt śliskich, nierównych powierzchni, dostępność do przedmiotów codziennego użytku, właściwe oświetlenie, zabezpieczenie schodów (poręcze, uchwyty), bezpieczeństwo w łazience (dostępność do sedesu, wanny), stosowanie udogodnień.
- Pomoc chorym w stanach depresyjnych i lękowych, zwłaszcza w zespole poupadkowym , poprzez program radzenia sobie w sytuacji problemowej w zespole terapeutycznym, ocena procesów kognitywnych (testy: MMSE, GDS).
- Monitorowanie farmakoterapii, zwrócenie szczególnej uwagi na przeciwwskazania i dawkowanie leków.
- Pomoc chorym w niekontrolowanym wydalaniu moczu lub/i stolca, postępowanie wg ustalonych standardów.
- Ograniczenie instytucjonalizacji chorych, umożliwienie przebywania w warunkach środowiska domowego, pomoc w odbudowie więzi rodzinnych.
- Rozpoznawanie potrzeb socjalnych pacjentów i ich rodzin (przeprowadzenie wywiadu rodzinnego), udzielenie pomocy dostatecznej do aktualnych potrzeb, pomoc w uzyskaniu świadczeń z pomocy społecznej oraz w organizowaniu usług opiekuńczych.
Działania rehabilitacyjne:
- Pomoc chorym w utrzymaniu sprawności i samodzielności niezbędnej w wykonywaniu codziennych czynności,
- Kompleksowe, regularne usprawnianie osób starszych, praca w zespole terapeutycznym, zapobieganie niesprawności starczej,
- Rehabilitacja fizykalna (fizjoterapia, kinezyterapia, hydroterapia), motywowanie chorych do ćwiczeń, udostępniania sprzętu rehabilitacyjnego, ortotyka (aparaty szynowo-opaskowe na kończyny), poprawianie kondycji psychofizycznej,
- Stosowanie terapii zajęciowej, psychoterapii, praca w grupach celem poprawiania stanu psychicznego,
- Pomoc pacjentom geriatrycznym w pokonywaniu przeszkód urbanistyczno-architektonicznych, chodzenie po różnych podłożach, pokonywanie przeszkód terenowych, wchodzenie i schodzenie po schodach,
- Pomoc w utrzymaniu równowagi i usprawnianie chodu (ocena wg testu Berga), indywidualny dobór ćwiczeń i sprzętu ortopedycznego, wczesna mobilizacja ruchowa pacjenta po upadku, nauka chodu,
- Zapobieganie zmęczeniu, kontuzjom podczas wykonywania ćwiczeń,
- Wykonywanie pomiarów parametrów ciśnienia przed i po ćwiczeniach, obserwacja pacjenta pod kątem reakcji wegetatywnych,
- Dostosowanie programu rehabilitacyjnego indywidualnie do sytuacji; (pacjent niepełnosprawny, leżący; pacjent samodzielny, chodzący), ćwiczenia ogólno kondycyjne, kinezyterapia oddechowa, zapobieganie przykurczom i zanikom mięśni,
- Ćwiczenia samoobsługowe dotyczące higieny osobistej, ubierania, spożywania posiłków, mobilizacji, aktywizacja chorych,
- Organizowanie stanowisk terapii zajęciowej (ergoterapia), umożliwianie rozpoznania zainteresowań pacjenta oraz pokonywanie barier i przyspieszanie adaptacji psychicznej do zaistniałej sytuacji lękowej po upadku starszych osób,
- Pomoc pacjentom w maksymalnej aktywizacji psychofizycznej, motywowanie chorych do systematycznej rehabilitacji kompleksowej,
- Muzykoterapia, artroterapia w rewalidacji pacjentów po upadkach wykorzystywanie bodźców kinestetycznych wzrokowych oraz słuchowych w poprawie koordynacji ruchowej i rytmu stosowanych w reedukcji chodu,
- Stosowanie psychoterapii w kształtowaniu poczucia własnej wartości, a także właściwych postaw umożliwiających decyzyjność w osobistej sytuacji życiowej, obrazu własnego ciała i własnych umiejętności,
- Stosowanie metod rehabilitacji kompleksowej (usprawnianie medyczne, społeczne, psychologiczne), w aktywizacji i integracji społecznej pacjentów,
- Poradnictwo rehabilitacyjne dotyczące dostarczania informacji chorym w zakresie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny i możliwości świadczeń zdrowotnych,
- Monitorowanie danych dotyczących postępu usprawniania pacjentów po upadkach (dokumentacja).